Ontwapens

datum: mei 2022 – heden
Opdrachtgever: nationale politie

Ontwapens zijn fysieke objecten die de ontwapenende kwaliteit van een agent representeren.

In 2022 werd ik binnen het programma social design politie samen met Dorian Kingma gekoppeld aan toenmalig wijkagente in Gouda Lily Habra. We trokken binnen het programma een tijd met elkaar op met als startpunt de vraag van Lily: hoe kunnen agenten bijdragen aan een positieve toekomst voor jongeren? Al snel kwamen we erachter dat de uiteenlopende manieren van bejegenen door agenten de relatie tussen politie en jongeren onder druk zetten. Daarom verschoof onze aandacht van de jongeren naar de agenten zelf. We zagen dat agenten wel structureel getraind worden in het gebruik (en niet-gebruik) van wapens, maar nauwelijks in het inzetten van hun eigen, geweldloze kwaliteiten. Met Ontwapens willen we bijdragen aan het steviger neerzetten en verankeren van ontwapenende kwaliteiten in het handelen van de agent.

Een Ontwapen is een unieke, geweldloze kwaliteit die een politieagent inzet om spanning weg te nemen, te voorkomen of te verminderen. Het is heel persoonlijk en ontstaat uit iemands karakter, voorkomen, interesses, achtergrond en levenservaring. Hoewel agenten een uniform dragen, zijn ze allesbehalve uniform: ieder straalt iets anders uit en neemt iets van zichzelf mee de straat op.

Om de Ontwapenende kwaliteiten van een agent te achterhalen en zichtbaar te maken wordt deze vormgegeven als een object. Het Ontwapen als object representeert de Ontwapenende kwaliteit van de agent en verwijst naar de Ontwapenende handeling die de agent uitvoert. Het Ontwapen staat symbool voor die kwaliteit, en is dus niet iets wat een agent echt bij zich draagt – in tegenstelling tot de wapens. Naast een fysieke vorm krijgt een Ontwapen ook een naam zodat de Ontwapenende kwaliteit een plek krijgt in het taalgebruik, en hiermee een plek in het praten en denken over manieren van Ontwapenen.

Waar te zien?
In oktober 2022 waren de Ontwapens te zien op de Dutch Design Week in de Embassy of Safety in het klokgebouw. Naar aanleiding van die expositie werd een artikel over Ontwapens in het Brabants Dagblad geschreven.

Hoe staat het er nu mee? 
In juli 2025 publiceerden we een artikel over Ontwapens in het tijdschrift van de politie om bestuurlijke en leidinggevenden binnen de politie te attenderen op het belang van (structurele) aandacht voor ontwapenende kwaliteiten binnen de politie. Je kunt het artikel hier downloaden.

Momenteel werken we aan een publicatie en website die we eind 2025 willen lanceren. Daarnaast geef ik samen met Lily onregelmatig workshops waarin we het ontwapen van deelnemende agenten bovenhalen en vormgeven.